De afgelopen jaren is te vaak voorkomen dat de overheid niet klaarstond voor haar burgers. Maar ik zie ook steeds meer gevallen dat de overheid ook niet klaarstaat voor haar eigen overheid.

Deze week kwam een bevriende schoolbestuurder naar mij toe met de vraag of ik wilde meedenken over het volgende: Stel je eens voor dat je als directeur van een basisschool, in 2021 in een prachtig oud schoolgebouw uit 1905 huist, maar dat goede ventilatie nog steeds ontbreekt. In Corona tijden is dit opeens een hot issue. Gelukkig staat deze school als eerste op de IHP-lijst binnen de gemeente om in 2027 circa 2 miljoen euro te ontvangen voor de renovatie en verduurzaming.

Om een lang verhaal kort te maken, de gemeente was echter niet bereid om de financiering naar voren te halen, ondanks het idee van de BNG om een IHP-overbruggingsfaciliteit aan te bieden.

Het verantwoordelijke bestuur en de raad van toezicht lieten zich niet ontmoedigen en vinden binnen de begroting de ruimte om het vervangen van de oude ventilatiesystemen alvast voor te schieten.  Aldus geschiede. 

Echter, tijdens de installatiewerkzaamheden ontvangt de school een brief waarin de gemeente eerst dreigt de werkzaamheden stil te leggen, omdat niet aan de voorwaarden/ voorschriften wordt voldaan. Welke voorwaarden/ voorschriften, het gaat immers om het vervangen van ventilatiesystemen? Vervolgens valt er na enkele maanden een “factuur” bij de school op de mat om € 25.000 aan leges te betalen. Leges zijn toch feitelijk vergoedingen voor gemeentelijke dienstverlening. Welke dienstverlening vraag je je af. Op geen enkele manier hebben de ambtenaren, gemeenteraad, en B&W echt bijgedragen om het probleem voor de school op te lossen. Integendeel. Daarnaast is voor het vervangen van een ventilatiesysteem helemaal geen bouwvergunning nodig.

Er wordt bezwaar aangetekend. En 1,5 jaar later wordt het bezwaar ongegrond verklaard en moet de school alsnog de leges inclusief rente betalen.

Het schoolbestuur laat zich niet uit het veld slaan en gaat nogmaals het gesprek met de gemeente en haar ambtenaren aan om de IHP-gelden voor de verduurzaming naar voren te halen. Er bestaat behoefte om versneld warmtepompen aan te schaffen om van het gas af te gaan. Maar volgens de gemeente kan de school dit wel uit haar hoofd zetten, omdat de school inmiddels onderaan de IHP-lijst beland lijkt te zijn, doordat ze met de nieuwe klimaatinstallatie naast een gezond binnenklimaat ook 50% energie hebben bespaard. Er is geen urgentie meer. 

Naast bovenstaande voorbeeld zie ik grote verschillen per gemeente. Waar bijvoorbeeld de gemeente Rotterdam voortvarend haar schoolbesturen faciliteert om gebouwen snel en doelmatig te verduurzamen, geven de meeste gemeenten niet thuis wanneer je als schoolbestuur een bijdrage vraagt voor iets waar je gewoon recht op hebt: een veilig, gezond en duurzaam schoolgebouw. Wij willen toch bij een volgende pandemie toch niet opnieuw de kinderen naar huis sturen?

Daarom het volgende proefballonnetje: waarom bundelen wij niet de krachten en starten we een zorgvuldige bodemprocedure (proefproces) om te bepalen in hoeverre schoolbesturen gemeenten kunnen dwingen om binnen een redelijke termijn een veilig en duurzaam schoolgebouw te faciliteren? Er moet vervolgens een blauwdruk komen waardoor schoolbesturen volgens een efficiënt proces hun voordeel mee kunnen doen.

Iedereen die ervaring heeft of over bovenstaande een mening heeft of een bijdrage denkt te kunnen leveren, vraag ik om mij een e-mail te sturen.